Nepotismo

Nepotismo (Latin: nepos, nieto; descendiente; primo; Ingles: nepotism; Hulandes: nepotisme) ta den un sentido mas amplio e acto di faborece, mediante autoridadnan of empresanan, di miembronan di famia of amigonan, door di nombramento den posicionnan halto of otorgamento di encargonan. Nepotismo tambe por tuma e forma di patronahe. Nepotismo of cronismo ("friends & family") ta un forma di corupcion.[1][2]
Den sentido mas limita, e ta trata di privilegia miembronan di famia, como un forma di faboritismo. Un proverbio Hulandes cu originalmente ta relaciona cu esaki ta bisa: E bloed kruipt woer ‘t neet kin goon, kiermen cu nepotismo ta tuma luga scondi en bes di abiertamente. E termino ‘sanger’ ta referi aki na un manera antiguo pa indica famia of laso familiar.
Efectonan
[editá | editá fuente]Di e perspectiva di efecto, nepotismo por manifesta den maneranan cu ta impacta e rendimento, confiansa, y moral di un organisacion. Ta tipicamente humano pa (kier) duna un bentaha of nombramento na un persona di mesun pensamento, of por lo menos un hende conoci. Esaki lo ta aplica mas fuertemente si ta necesario pa coopera a largo plaso. Y niun hende lo ke nombra un hende boluntariamente of duna un encargo si e no por wanta e persona ey.
Sinembargo, nepotismo por bira indeseabel ora esaki bira grandi di mas, cu otro palabra: ora un hende laga e laso di famia of amistad pisa mas cu e rekisitonan di competencia pa e nombramento of encargo. Esaki ta keda refleha ora un hende ta wordo nombra na un puesto of ricibi un nombramento of subsidio mientras cu e no ta cumpli cu e rekisitonan, ta relativamente jong of sin experencia, of ora e nombramento aki a bay a costo di candidatonan (mas) miho cualifica. Cualke critica ta wordo ignora of ta conduci na un reaccion fuerte di e organisacion.
Nepotismo por ta un forma di patronahe, caminda e protector ta yuda e cliente den su carera. E servicio por ta reciproca tambe riba un base informal di ‘quid pro quo’ (un pa otro): como den kani mi pa mi kano bo. Al fin y al cabo, un laso ta wordo crea a base di cua esun cu ta duna beneficio por spera cu e beneficiario ta haci algo a cambio. Ehempel, A, kende su compania di biyon dollar ta un cliente di un firma di contabilidad, por pone presion riba e firma ey pa nombra B como socio. E ora ey A lo spera cu B no ta haci mucho beheit tocante firmamento di cuenta anual, hasta si esaki por ta dudoso.
Nepotismo eventualmente por conduci na un reduccion di calidad, pasobra e personanan nombra no ta posee of ta posee insuficientemente e cualificacionnan rekeri pa e funcion. E efectonan negativo di esaki por wordo absorba te cierto grado door di empleadonan experencia, pero esaki tambe tin su limite y ta depende tambe di e boluntad di e personanan ey pa ehecuta trabou pa cual nan no ta haya credito. E ta conduci tambe na peliger moral, ora e persona sa cu tin un protector cu lo proteh’é di critica di otronan. Hende sa cu nan por keda sinta di tur manera, loke na su turno por ta un incentivo pa continua cu maneho mas riesgoso. E por elimina tambe e incentivo pa haci e trabou bon na prome luga.
Finalmente, nepotismo por conduci na perdida di confiansa bou di e publico of empleadonan di un compania, loke por conduci na intrankilidad. Den practica, esnan miho cualifica no ta mira nan esfuersonan recompensa, es mas, otronan ta pronkianan cune. Pa un empresa e por resulta den un disposicion reduci pa haci esfuerso y un exodo di e miho trahado y clientenan, y den paisnan na un disposicion reduci pa obedece gobierno of paga impuesto, y emigracion di trahadonan cualifica en particular. A largo plaso, nepotismo por destrui un organisacion of pais.


Formanan
[editá | editá fuente]En principio, nepotismo por hunga un rol den tur tipo di bentaha. Pero tipicamente e ta manifesta den e siguiente situacionnan:
- nombramento
- sucesion
- otorgamento di subsidio;
- otorgamento di fiansa
- promocion (den empresa y otro organisacionnan)
- otorgamento di encargo, concesion, permiso of contract
- ceramento di wowo pa erornan di un persona, soporta sancionnan di gobierno y penal pa largo plaso
- sosten publico of secreto durante eleccion
Den politica
[editá | editá fuente]Ta dificil pa imagina nepotismo den posicionnan electo, pero e por sosode eynan tambe (hopi biaha indirectamente). Al fin y al cabo, eleccionnan por wordo manipula door di, por ehempel, induci candidatonan di e contrapartido pa retira, expresa publicamente sosten na un candidato en particular, duna sosten financiero na e candidato of influensi medionan di comucacion di manera cu nan ta expresa solamente puntonan di bista positivo tocante e candidato. Den cierto pais, fraude na urna electoral of intimidacion di votadonan tambe ta posibel.
Den sector priva
[editá | editá fuente]Un otro aspekto importante ta e rol di nepotismo den sector priva. Por ehempel, un director por prefera un miembro di famia of amigo pa un nombramento of contract, of e por wordo poni bou di presion di pafo di e organisacion. E presion ey hopi biaha ta bini di persona(nan) cu ta posee un medio di poder y por bin, por ehempel, di un accionista, cliente importante of di gobierno.
Mira tambe
[editá | editá fuente]- Democracia representativo
- Corupcion politico
- Lista di politico condena den Caribe Hulandes
- Compania di gobierno
Referensia
|