Nederlands Elmina

een socio-economische analyse van de

Tweede Westindische Compagnie in West-Afrika in 1715.

Yves Delepeleire

Scriptie voorgelegd aan de Faculteit Letteren en Wijsbegeerte,
voor het behalen van de graad van
Licentiaat in de Geschiedenis.

Academiejaar: 2003-2004

Universiteit Gent

Promotor:�Dr. Jan Parmentier

home lijst scripties inhoud volgende

VOORWOORD.

INLEIDING.

DEEL I: VOORGESCHIEDENIS.

��� HOOFDSTUK 1: De Republiek en West-Afrika v��r 1624.

������� 1.a. Pioniers in de Nederlandse vaart op West-Afrika.

����������� 1.a.1. Barent Ericksz.

����������� 1.a.2. Balthasar de Moucheron.

������� 1.b. De strijd tegen het Spaans-Portugese imperium.

������� 1.c. Op weg naar ��n Atlantische Compagnie.

������� 1.d. De Eerste WIC (1621-1674).

��� HOOFDSTUK 2: De strijd om Elmina (1624-1642).

������� 2.a. Onder Portugese vlag.

������� 2.b. De Nederlandse strijd: het falen van het �groot desseyn�.

������� 2.c. De ultieme aanval van 1637.

������� 2.d. Deelbesluit: een nieuwe koers?

��� HOOFDSTUK 3: De Tweede WIC in West-Afrika.

������� 3.a. De oprichting van de Tweede WIC (1674).

������� 3.b. Strijd om het behoud van het Nederlandse handelsmonopolie.

����������� 3.b.1. Engelse en Franse druk op de Goudkust.

����������� 3.b.2. Engelse en Franse druk op de Slavenkust.

������� 3.c. De handel in goud en slaven (1700-1715).

����������� 3.c.1. De missie van Joan van Sevenhuysen (1696-1702).

����������� 3.c.2. Willem de la Palma en de jacht op slaven (1702-1705).

����������� 3.c.3. Herstel van de goudhandel onder Pieter Nuyts (1705-1708).

����������� 3.c.4. De balans onder Adriaan Schoonheyd (1709-1711).

DEEL II: HANDELSAPPARAAT OP DE GOUD- EN SLAVENKUST.����������

��� HOOFDSTUK 4: De site van Elmina.

������� 4.a. Plattegronden van Commersteyn en Trenks.

������� 4.b. Bastionbouw van St. George d�Elmina en Koenraadsburg.

����������� 4.b.1. Elmina.

����������� 4.b.2. Koenraadsburg.

������� 4.c. Handels- en civiele accommodatie.

����������� 4.c.1. De paradeplaats: het commerci�le hart.

����������� 4.c.2. Het gouvernementskwartier.

����������� 4.c.3. De kattenplaats: het arbeidscentrum.

������� 4.d. Deelbesluit.

��� HOOFDSTUK 5: De buitenforten: van Axim tot Accra.

������� 5.a. Versterkte factorijen op de Goudkust.

����������� 5.a.1. Factorijen op de Bovenkust.

����������� 5.a.2. Factorijen op de Benedenkust: Een periodieke inspectie.

������� 5.b. Onversterkte handelsposten of �tronken�.

������� 5.c. Deelbesluit.

DEEL III: HET WIC-PERSONEEL IN WEST-AFRIKA.��

��� HOOFDSTUK 6: Een demografisch onderzoek.

������� 6.a. Een kwantitatieve kijk.

����������� 6.a.1. Personeelssterkte op de factorijen.

����������� 6.a.2. Personeelssterkte op de schepen.

������� 6.b. Ziekte en sterfte in West-Afrika.��������

����������� 6.b.1. Kwantitatieve sterfte in 1715.

����������� 6.b.2. Dodelijke ziekten: Dysenterie en koudvuur.���������

����������� 6.b.3. Een rudimentaire ziektebestrijding.

����������� 6.b.4. Gevolgen voor de Compagnie.

������� 6.c. Beperkte migratie uit Europa.

������� 6.d. Nationaliteiten.

����������� 6.d.1. Personeel op de factorijen.

����������� 6.d.2. Personeel op de schepen.

����������� 6.d.3. Nationaliteiten per beroepsklasse.

��������������� 6.d.3.1. Handelsofficieren en kooplieden.

��������������� 6.d.3.2. Ambachtslieden.

��������������� 6.d.3.3. Militairen.

������� 6.e. Soldijen.

����������� 6.e.1. Handelsofficieren en kooplieden.

����������� 6.e.2. Ambachtslieden.

����������� 6.e.3. Militairen.

��� HOOFDSTUK 7: Directeur-generaal en Raad.

������� 7.a. Directeur-generaal H. Haring.

����������� 7.a.1. Beeldvorming in de historiografie.

����������� 7.a.2. De loopbaan van H. Haring (1699-1716).

����������� 7.a.3. Bevoegdheden.

������� 7.b. De Raad van Elmina.

����������� 7.b.1. Opperkoopman.

����������� 7.b.2. Fiscaal.

����������� 7.b.3. Equipagemeester.

����������� 7.b.4. Vaandrig.

����������� 7.b.5. Predikant.

����������� 7.b.6. De generale boekhouder en soldijboekhouder.

������� 7.c. Deelbesluit.

��� HOOFDSTUK 8: Kwalen van een onbeteugelde Compagnie.

������� 8.a. Diefstal.

����������� 8.a.1. Een gouddiefstal aan Boutri..

����������� 8.a.2. De onbewaakte loge aan Jaquin: een polemiek.

������� 8.b. Schulden en kredietverlening.

����������� 8.b.1. Een noodzakelijk kwaad.

����������� 8.b.2. De schulden van Josua Boerhaven.

������� 8.c. Desertie en muiterij.

������� 8.d. Private handel.

������� 8.e. Deelbesluit.

DEEL IV: SCHEEPVAART EN HANDEL IN WEST-AFRIKA.

��� HOOFDSTUK 9: Scheepvaart op West-Afrika.

������� 9.a. Retourschepen.

������� 9.b. Slavenschepen.

������� 9.c. Kustschepen.

������� 9.d. Deelbesluit.

��� HOOFDSTUK 10: Import in West-Afrika.

������� 10.a. Bronnenproblematiek.

������� 10.b. Importgoederen op de Goud- en Slavenkust.

����������� 10.b.1. Textiel.

����������� 10.b.2. Vuurwapens en buskruit.

����������� 10.b.3. Alcoholica.

����������� 10.b.4. Staafijzer.

����������� 10.b.5. Kauri�s.

����������� 10.b.6. Diversen.

������� 10.c. Importgoederen in de kusthandel.

��� HOOFDSTUK 11: Export uit West-Afrika.

������� 11.a. Bronnenproblematiek.

������� 11.b. Goederenhandel.

����������� 11.b.1. Goud.

��������������� 11.b.1.1. Een kwantitatief overzicht.

��������������� 11.b.1.2. De Goudkust.

��������������� 11.b.1.3. De kusthandel.

��������������� 11.b.1.4. Braziliaans goud.

��������������� 11.b.1.5. Aard en kwaliteit van het goud.

��������������� 11.b.1.6. Eindbalans.

����������� 11.b.2. Ivoor.

��������������� 11.b.2.1. Een kwantitatief overzicht.

��������������� 11.b.2.2. De Goudkust.

��������������� 11.b.2.3. De kusthandel.

����������� 11.b.3. Peper.

����������� 11.b.4. Diversen.

��������������� 11.b.4.1. Limoensap.

��������������� 11.b.4.2. Gom.

��������������� 11.b.4.3. Katoen en indigo.

������� 11.c. Slavenhandel.

����������� 11.c.1. Een kwantitatief overzicht.

����������� 11.c.2. De Goudkust.

��������������� 11.c.2.1. Elmina.

��������������� 11.c.2.2. Overige factorijen.

����������� 11.c.3. De Ivoorkust.

����������� 11.c.4. De Slavenkust.

��������������� 11.c.4.1. Een prijzenslag tussen de Europese naties.

��������������� 11.c.4.2. De inschepingsperiode van slaven.

��������������� 11.c.4.3. Schendingen van het neutraliteitsverdrag.

��������������� 11.c.4.4. Deelbesluit.

����������� 11.c.5. Exportgegevens van de slavenschepen in 1715.

��������������� 11.c.5.1. Cargo.

��������������� 11.c.5.2. Gender en leeftijdsgroepen van de slaven.

��������������� 11.c.5.3. Sterfte.

����������� 11.c.6. Rechtstreekse slavenhandel met de Portugezen.

������� 11.d. Goederen- versus slavenhandel: een balans.

����������� 11.d.1. Goud, ivoor en slaven in West-Afrika (1700-1731).

����������� 11.d.2. Handel op de Goudkust in 1715.

����������� 11.d.3. Rentabiliteit: winst of verlies?

DEEL V: SMOKKELAARS IN WEST-AFRIKA.

��� HOOFDSTUK 12: De strijd tegen de smokkelhandel.

������� 12.a. Nederlandse smokkelaars.

����������� 12.a.1. Kruisers.

����������� 12.a.2. Toenemend geweld.

����������� 12.a.3. Taxatie en confiscatie.

����������� 12.a.4. Onder Zeeuwse vlag.

������� 12.b. Portugese smokkelaars.

������� 12.c. Akkoorden tussen WIC en RAC.

��� HOOFDSTUK 13: Smokkelaars in dienst van de WIC.

������� 13.a. Een verdeelsleutel.

������� 13.b. Schippers.

������� 13.c. Overige bemanning.

��� HOOFDSTUK 14: Smokkelhandel in West-Afrika.

������� 14.a. Handelsgebieden.

������� 14.b. Nederlandse smokkelhandel

����������� 14.b.1. Import.

����������� 14.b.2. Export.

��������������� 14.b.2.1. Goederen.

��������������� 14.b.2.2. Slaven.

������� 14.c. Portugese smokkelhandel.

CONCLUSIE.

LIJST VAN GERAADPLEEGDE BRONNEN

BIBLIOGRAFIE.

BIJLAGEN.

home lijst scripties inhoud volgende